۱۴۰۴/۷/۱۶
بیماریهای قلبی یکی از شایعترین دلایل مراجعه به پزشک در سراسر جهان هستند. در برخی موارد، درمان دارویی کافی نیست و نیاز به انجام جراحی قلب وجود دارد.
اگر برای شما یا یکی از عزیزانتان عمل قلب پیشنهاد شده، احتمالاً با اصطلاحاتی مثل بایپس قلبی، جراحی دریچه قلب یا آنژیوپلاستی مواجه شدهاید.
در این مقاله به زبان ساده توضیح میدهیم که هرکدام از این عملها چیست، چه تفاوتهایی دارند و در چه شرایطی انجام میشوند.
بایپس قلبی یکی از شایعترین و مهمترین عملهای قلب باز است. این عمل زمانی انجام میشود که رگهای کرونری که خون را به عضله قلب میرسانند، به دلیل تجمع چربی یا رسوبات، دچار تنگی یا انسداد شوند.
در جراحی بایپس، جراح از یک رگ سالم — معمولاً از پا یا قفسه سینه — استفاده میکند تا مسیر جدیدی برای جریان خون ایجاد کند و از ناحیه مسدودشده دور بزند. به این ترتیب، خونرسانی به عضله قلب دوباره برقرار میشود و خطر سکته قلبی کاهش مییابد.
قلب انسان چهار دریچه دارد (میترال، آئورت، سهلتی و ریوی) که وظیفه آنها کنترل جریان خون در حفرههای قلب است.
اگر این دریچهها تنگ یا نشتکننده شوند، جریان طبیعی خون مختل میشود و بیمار دچار تنگی نفس، خستگی یا ورم پا میشود.
در چنین شرایطی، پزشک ممکن است عمل ترمیم یا تعویض دریچه قلب را توصیه کند.
بسته به نوع عمل و شرایط بیمار، معمولاً بین ۴ تا ۸ هفته طول میکشد.
در بعضی موارد میتوان از روشهای کمتهاجمیتر یا اندوسکوپیک نیز استفاده کرد.
برخلاف بایپس و عمل دریچهای، آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی عملهای باز قلب نیستند و معمولاً از طریق یک رگ در کشاله ران یا مچ دست انجام میشوند.
آنژیوگرافی
روشی تشخیصی است که با تزریق ماده حاجب و تصویربرداری از عروق کرونری، محل دقیق انسداد رگهای قلب را مشخص میکند.
آنژیوپلاستی
اگر در حین آنژیوگرافی مشخص شود که رگی تنگ یا بسته است، در همان جلسه با باد کردن بالون و گذاشتن استنت (فنر فلزی کوچک)، مسیر خون باز میشود.
ویژگیها بایپس قلبی عمل دریچه قلب آنژیوپلاستی
نوع عمل باز باز یا کمتهاجمی بدون جراحی باز
هدف باز کردن مسیر رگهای کرونری ترمیم یا تعویض دریچهها باز کردن رگ با بالون و استنت
بیهوشی عمومی عمومی موضعی
مدت بستری ۵ تا ۱۰ روز ۴ تا ۸ روز ۱ تا ۲ روز
دوره نقاهت چند هفته تا چند ماه ۴ تا ۸ هفته چند روز
مناسب برای انسداد چند رگ یا شدید بیماری دریچهای انسداد محدود رگها
بعد از هر نوع عمل قلب، رعایت چند نکته مهم ضروری است:
جراحیهای قلب بسته به نوع مشکل، شدت بیماری و وضعیت عمومی بیمار متفاوتاند.
بایپس قلبی برای انسدادهای شدید و چند رگ استفاده میشود، عمل دریچه قلبی برای اصلاح یا جایگزینی دریچههای معیوب است و آنژیوپلاستی گزینهای سریعتر و کمتهاجمیتر محسوب میشود.
انتخاب بهترین روش جراحی باید توسط پزشک متخصص قلب و جراح قلب، با توجه به شرایط فردی بیمار انجام شود.
پرسشهای متداول درباره عملهای جراحی قلب
۱. آیا همه بیماران قلبی نیاز به جراحی دارند؟
خیر. در بسیاری از موارد، دارو و تغییر سبک زندگی کافی است. جراحی زمانی انجام میشود که درمانهای دیگر مؤثر نباشند.
۲. تفاوت بایپس با آنژیوپلاستی چیست؟
در بایپس مسیر جدیدی برای خون ساخته میشود، اما در آنژیوپلاستی رگ موجود باز میشود. آنژیوپلاستی کمتهاجمیتر است.
۳. آیا عمل دریچه قلب خطرناک است؟
خیر، این عمل تحت نظارت دقیق و با تجهیزات پیشرفته انجام میشود و میزان موفقیت بالایی دارد.
۴. بعد از جراحی قلب چه مدت طول میکشد تا به زندگی عادی برگردیم؟
در آنژیوپلاستی معمولاً ظرف چند روز، و در بایپس یا عمل دریچهای بین ۴ تا ۸ هفته، بیمار میتواند فعالیتهای روزمره را از سر بگیرد.
۵. آیا نتایج این عملها دائمی هستند؟
در بیشتر موارد بله، بهشرطی که بیمار سبک زندگی سالمی را دنبال کند و داروهای خود را بهموقع مصرف کند.
